Kuzey İrlanda’da Stormont hükümetinin Ocak 2017’de düşmesinin üzerinden 1.009 gün geçti. Bu arada yurttaşların insan hakları da patriarkal ve dini devletin temelinden yeryüzüne çıkarıldı.
Temmuz 2017’de Belfast temyiz mahkemesi ülkenin kısıtlayıcı kürtaj yasalarını değiştirme yetkisinin Kuzey İrlanda meclisinde olduğuna karar verdi. Aynı gün İngiltere’deki İşçi partisi milletvekili Stella Creasy’nin baskıları sonucu İngiliz hükümeti devasa bir karara imza atarak Kuzey İrlandalı kadınların İngiltere’de kürtaj olabilmeleri için fon çıkarılmasını sağladı.
Mayıs 2018’de İrlanda Cumhuriyeti kürtaj kısıtlamalarını kaldırırken Stormont hala bekliyordu. Bu ayın başlarında ölü fetüs tanısı aldıktan sonra kürtaj olmak için İngiltere’ye gitmek zorunda kalan Sarah Ewart, insan haklarını ihlal ettiği gerekçesiyle Kuzey İrlanda’ya karşı başlattığı hukuk savaşını kazandı. Bu sırada binlerce hamile kadın kürtaja erişebilmek için başka yerlere seyahat etmek zorunda kaldı.
Kuzey İrlanda dünyadaki en ağır kürtaj yasaklarından birine sahipti; ensest ve tecavüz vakalarında bile kürtaj yasaktı. Siyasi boşluk ortaya çıkınca 160’ı aşkın yasa tasarası durma noktasına geldi. Hükümetsiz geçen 914. günde Westminster meclisi tarihi olarak eşcinsel evlilik ve kürtaja erişim kararı aldı.
Bugün ilerici bir Kuzey İrlanda için ilk gün. Geçtiğimiz gece yarısında 158 yıllık kürtaj yasağı suç olmaktan çıkarıldı. Muhalif milletvekilleri insan haklarını hiçe sayarak mecliste tasarıya karşı gündem yaratmaya çalıştılarsa da diğer partiler katılmayı reddederek meclisin bir araya gelmesinin önüne geçtiler. Yurttaşların yararı için meclisin kaosa sürüklenmesini istemek epey garip bir his, ama işte buradayız.
Uzun yıllardır ısrarcı bir taban hareketinin sayesinde bu özgürlüğe erişmek üzereyiz. Alliance for Choice gibi örgütlerce bireylerin adaletsiz hikayelerini paylaşarak ve kolektif bir dayanışma yaratarak bu günlere gelindi. Yıllar içerisinde Kuzey İrlanda evde kullanılan kürtaj haplarına getirdiği cezalara, polislerin aktivistlerin evlerine ve iş yerlerine yaptıkları baskınlara, bir öğrencinin ev arkadaşları tarafından ihbar edilmesine, bir annenin ergen yaştaki kızı için hap almasının cezalandırılmasına şahit oldu. Bugünden sonra bu tarz durumlara cezai kovuşturma başlatmak mümkün olmayacak. Böylelikle kadınlar kendi bedenleri üzerindeki haklarını korumak için mahkemelerde sürünmeyecek. Bütün bunlar yaşanırken Allinace for Choice’in Belfast’taki kürtaj hakkı yanlısı kampanyası tüm zorluklara göğüs gerdi; şimdi kapanmış olan Marie Stopes adlı bir kliniğine başvuranları kürtaj karşıtı grupların şiddetinden koruyabildiler. Siyasiler yerlerinde dururken aktivistler aklın sesi olmaya devam edecekler. İnsan hakları kazanımı olan bu kararı onlara borçluyuz. Kutlamayı hak etsek de da bu yolculuğun ne kadar travmatik olduğunu ve bu süreçte kaç kişinin ıstırap çektiğini unutmayacağız.
(Bu yazı Türkçeye Mor Dayanışma Çeviri Komisyonu tarafından çevrildi. Orijinali için: https://www.theguardian.com/commentisfree/2019/oct/22/northern-ireland-abortion-ban-triumph-grassroots-activism)
